Meerder rollen
De overheid kan naar de inwoners toe meerdere rollen vervullen. We richten ons hier op de rol van de inwoner als klant waaraan we diensten verlenen. Zoals het verstrekken van een paspoort, het beoordelen en al dan niet afgeven van een parkeervergunning enzovoort. Voor het gemak scharen we hier ook de bedrijven onder. Het type dienstverlening verschilt immers in essentie niet. Wel kent het bedrijfsleven dikwijls een hogere complexiteit van de vragen.
Ook moeten we in de gaten houden dat een slimmere overheid op ondernemers een behoorlijk grotere impact kan hebben dan op inwoners. In de paragraaf over wat het bestuur wil en kan, gaan we hier weer dieper op in. We kijken dan onder meer naar administratieve lastenverlichting en lagere regeldruk. Dit kan een positief effect hebben op de economie. We moeten bij de volgende punten ook op ons netvlies houden dat de inwoners geen keuze hebben: verplichte winkelnering. Bij een slechte kwaliteit van dienstverlening kunnen ze niet elders gaan winkelen.
Een overheid die zeer efficiënt werkt
Inwoners leren de overheid kennen onder andere door de diensten en producten die ze persoonlijk afnemen. Op basis daarvan bouwen ze een beeld op van de kwaliteit van de dienstverlening. Ze zien graag een overheid die voortvarend te werk gaat en zaken zo snel mogelijk afhandelt. Het gaat immers om publiek geld.
Die ene inwoner die op dat moment een dienst nodig heeft, heeft daar ook aan meebetaald, zo redeneert die. Hij wil waar voor zijn geld. Wanneer inwoners traagheid of fouten aan de kant van de overheid zien, wordt het imago versterkt dat die overheid faalt. Het toch al zwakke imago is fragiel. De dienstverlening van de overheid wordt namelijk vaak niet als direct nuttig ervaren. Men zou die bouwvergunning het liefst niet aanvragen, maar gewoon aan de slag gaan. De uitslag zou immers wel eens negatief kunnen uitpakken. En als men het wel doet, wil men dat het ook efficiënt en in één keer goed gaat.
Efficiency verbeteren
Het verbeteren van de efficiency, meer doen met minder, heeft meerdere dimensies. Ten eerste kunnen we gewoon meer of harder werken. Dat kan ervoor zorgen we de aanvraag sneller kunnen afhandelen. Dat moet wel een doel hebben. Bijvoorbeeld het halen of verbeteren van een servicenorm. Of het verkrijgen van een hogere beloning.
Maar we zijn wellicht ook afhankelijk van collega’s, leveranciers of klanten, die zaken moeten aanleveren of na ons dingen moeten beoordelen. Dat kan wachttijden veroorzaken. Wellicht doordat medewerkers nu even met andere zaken bezig zijn of afwezig zijn door bijvoorbeeld vakantie of ziekte. Dat kan ongewenste hoge werkvoorraden veroorzaken. Die kunnen we, ten tweede, oplossen door vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Beter en slimmer plannen dus. Daar is vaak goede automatisering voor nodig. Ten derde kunnen we een proces van begin tot eind via de website ontsluiten en digitaliseren. ICT neemt dan mensen het werk uit handen.
Expertise bundelen
Tot slot kunnen we expertise bundelen. Medewerkers worden geschoold om een aanvraag van begin tot eind te kunnen afhandelen. Zodat de afhankelijkheid van anderen verdwijnt. Ze moeten dan andere competenties en vaardigheden aanleren. Als er toch collega’s aan te pas moeten komen voor complexere taken, kun je overwegen om een expertsysteem in te zetten.
Kennis van een expert inclusief de benodigde gegevens die hij gebruikt worden dan expliciet gemaakt en als beoordelingsregels en kenmerken opgeslagen. Een aanvraag inclusief allerlei kenmerken wordt vervolgens door het expertsysteem ‘getrokken’. Dat geeft dan uiteindelijk, al dan niet voorlopig, advies over het al dan niet opleggen van een aanslag, het verlenen van een vergunning of subsidie.
Gedrag ‘efficiency’ meten en verbeteren
Samenvattend: Een efficiënte overheid…
- is transparant en geeft informatie over doorlooptijden
- werkt, waar het een nut en een doel heeft, harder of langer door
- stemt vraag en aanbod goed op elkaar af
- bundelt indien mogelijk expertise waardoor afhankelijkheden verminderen
- beziet in welke processen expertsystemen ingezet kunnen worden
- verkort doorlooptijden door processen of delen ervan te digitaliseren
Reageer op dit artikel van Daan van Beek